Remerciements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Préface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Introduction générale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Chapitre I
La justice namuroise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1. Cadre spatio-temporel : Namur au XVIIe siècle . . . . . . . . . . . . . 17
2. L'histoire de la justice et de la criminalité . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3. La justice namuroise dans la seconde moitié du XVIIe siècle :
Sources et acteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Chapitre II
Criminalité et répression. Préoccupations sociales de la justice
durant la seconde moitié du XVIIe siècle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1. Les sentences de la Haute Cour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
2. Chronologie : les tendances de la répression . . . . . . . . . . . . . . . 52
3. Des délits et des peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
4. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Chapitre III
L'écart à la règle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
1. Une tendance inverse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2. Contre le pouvoir central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
3. Contre l’autorité locale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Ju g e r e n t emp s d e t ro u bl e s
256
4. Réaction judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
5. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Chapitre IV
Le corps violenté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
1. La place de la violence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
2. Escalade de la violence et code de l’honneur. . . . . . . . . . . . . . 114
3. Les violences verbales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4. Les violences physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
5. Quand la mort s’en mêle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
6. Crimes de moeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
7. Les protagonistes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
8. La répression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
9. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Chapitre V
Le bien d’autrui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
1. Les délits contre les biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
2. Mise en accusation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
3. Les mille facettes du vol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
4. Des voleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
5. Des objets convoités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
6. Le jugement en matière de vol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
7. Conclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Conclusion générale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Ta bl e d es ma t i è r es
257
Annexes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
1. Annexe I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
2. Annexe II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
3. Annexe III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
4. Annexe IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
5. Annexe V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
6. Annexe VI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
7. Annexe VII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Sources et bibliographie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
1. Sources inédites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
2. Sources éditées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
3. Bibliographie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Table des matières . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255